نوشته شده در وبلاگ قبلی ... یعنی لبگزه ی بلاگفا
پنجشنبه بیست و پنجم آبان 1385 ساعت 11:6

خانم مریم هم در باره ی نذر چنین پرسیده بود:
من یه سوال دارم آقا سید که شاید از دید شما خیلی سوال نباشه اما خیلی وقته که دارم دنبال جوابش می گردم.
شما می دونید بهترین چیز برای نذر کردن چیه؟
ذکر؟ روزه؟ نماز؟ یا...
می دونید در روایات چی رو به ما توصیه کردن؟...
یکی از دوستام می گفت بهترین نذر اینه که آدم تلاش کنه تا گناهی رو که به انجامش عادت داشته ترک کنه.
شما می دونید بهترین چیز برای نذر کردن چیه؟
ذکر؟ روزه؟ نماز؟ یا...
می دونید در روایات چی رو به ما توصیه کردن؟...
یکی از دوستام می گفت بهترین نذر اینه که آدم تلاش کنه تا گناهی رو که به انجامش عادت داشته ترک کنه.

اجازه می خواهم قبل از پاسخ به ایشان، یک نگاه کلی تر به موضوع نذر داشته باشیم.
نذر عبارت است از اینکه انسان با اراده‌ی خود و به طور داوطلبانه چیزی را به عهده بگیرد و به انجام یا عدم انجام آن مستلزم و متعهد گردد. به خاطر همین استلزام است که در صیغه‌ی آن است که با « لله علی »  صورت پذیرد. این بدان معنی است که گویی نذر کننده این را یک حق الهی بر خود می داند و خداوند بینا را طرف حساب می شناسد تا مجبور باشد نذر خود را ادا کند.
بنابراین وقتی فردی با این شرایط نذر کند دیگر نمی تواند عمداً بر خلاف آن رفتار کند و چون به نوعی خود را بدهکار خداوند کرده است چنانجه بر خلاف نذرش عمل کند باید کفاره بدهد. کفاره ی نذر همان کفاره ی روزه خواری در ماه رمضان یعنی آزاد کردن یک بنده ( که امروزه دیگر موضوعیت ندارد ) یا دو ماه روزه ی متصل و یا اطعام مسکین می باشد که انتخابی و اختیاری است.
نذر بر چند نوع است:
1 ـ گاهی به عنوان شکرانه در قبال تحقق یک خواسته، نذری صورت می گیرد. این شکر نعمت می تواند به خاطر دستیابی به یک نعمت دنیوی و با نعمت اخروی و معنوی و حتی برای دفع بلا و رفع گرفتاری باشد. مثل اینکه نذر کند که اگر فرزندی نصیبم شد پنجاه هزار تومان صدقه می دهم یا اگر امسال توفیق زیارت کربلا یافتم دو روز روزه می گیرم و یا اگر بیماریم خوب شد به زیارت حضرت عبدالعظیم می روم و …
2 ـ گاهی برای الزام خویش به ترک فعل حرام یا مکروه و یا انجام فعل واجب و مستحب نذر منعقد می شود. مثل آنکه بگوید اگر دروغ گفتم، باید هزار تومان صدقه بدهم و یا اینکه اگر نمازم قضا شد یا علاوه بر قضای آن دو رکعت اضافه می خوانم و یا اینکه اگر ظرف امروز یک جزء قرآن نخواندم باید دو هزار تومان به فقیر بدهم و…
3 ـ گاهی هم نذر به طور مطلق و بدون هرگونه شرط یا تعلیق بر چیز دیگری صورت می گیرد که به آن نذر تبرع می گویند. به عبارت دیگر این گونه نذرها در قبال هیچ چیزی نیست و تنها برای ثواب، انجام یک فعل یا عدم انجام آن را نذر کنند.  مثل آنکه نذر کند که فردا روزه بگیرد یا به اولین مستحقی که می بیند صدقه بدهد. و نذرهایی که برای رعایت حال خود در مواردی که بدون نذر نمی تواند مصمم به کاری یا ترک کاری باشد صورت می گیرد نیز از همین دست  است. مثل آنکه برای الزام خود به نکشیدن سیگار نذر می کند که سیگار نکشد و...
البته ی قابل ذکر اینکه نذر حتماً باید با صیغه ی خاص خودش باشد. البته زبان عربی شرط نیست و اگر همان مفهوم به زبان فارسی نیز گفته شود، نذر منعقد می شود و شرایط آن برقرار می گردد. یعنی اگر به زبان فارسی هم بگوید که مثلاً برای خدا بر من است که فردا را روزه بگیرم، این نذر شرعی است و نمی تواند خلاف آن عمل کند. و اگر عمل کرد باید کفاره ی آن را بپذیرد.
نکته ی دیگر این که نذر باید مشروع باشد. یعنی نمی توان برای انجام یک گناه نذر کرد؛ مثل آنکه بگوید اگر امشب توانستم شراب بخورم و ...
علاوه بر آن متعلق نذر هم باید شرعی باشد؛ یعنی نمی توان نذر کرد که اگر خداوند به من فرزندی عنایت کرد به شکرانه اش مشروب بخورم.
دیگر آینکه باید مقدور باشد؛ یعنی نمی توان نذر کرد که اگر فلان خواسته ام بر آورده شد ظرف یک روز پیاده به مشهد خواهم رفت.
علاوه بر آنچه کفته شد لازم است از اموال خود و از اختیارات خود نذر کند.  یعنی نمی توان نذر کرد که در صورت تحقق خواسته ام این مبلغ از مال فلانی را صدقه می دهم.
 در روایت است که هنگام بازگشت پیامبر از یکی از غزوات ، زنی جلوی او را گرفت و گفت یا رسول ا… من نذر کرده ام که اگر تو سالم بر گردی شترت را قربانی کنم. پیامبر تبسمی کرد و با تشکر از نگرانی زن به وی متذکر شد که نمی توان از مال دیگران نذر کرد.
 
البته سرکار خانم مریم و سرکار خانم رعنا و  دیگر دوستان ما را خواهند بخشید که تا اینجا اصلا ربطی به سوال آنان نداشت. اما چون احساس می کردم مطالبی است که خالی از فایده نیست نوشتم تا مورد استفاده ی همه ی دوستان قرار گیرد.
اما در مورد اینکه چه چیزی باید نذر کرد یا کدام نذر بهتر است... واقعاً من تا کنون چیز خاصی ندیده ام و این موضوع  بیشتر به اعتقادات، نوع نگاه ها،  سنت ها و رسومات مردم هر دیار بر می گردد و البته تجربه هایی که هر کس برای خود دارد نیز حائز اهمیت است. همین است که می گویند این نذر مجرب است و بارها و بارها امتحان شده است.
در نهایت، چیزی که من می توانم توصیه کنم اینکه با توجه به ارزش صلوات بر پیامبر و اهل بیت گرامی اش که بهترین درودها و صلوات و سلام خدا بر انان باد و همینطور زیارت عاشورا شاید از جمله ی بهترین نذرها باشد که خودم هم بسیار آزموده ام.