سفارش تبلیغ
صبا ویژن
لوگوی سایت
http://labgazeh.persiangig
.com/image/13lab.jpg

نقل مطلب از این وبلاگ با ذکر منبع موجب سپاسگزاری است .
بازدید امروز: 72
بازدید دیروز: 74
بازدید کل: 1369051
دسته بندی نوشته ها شعر گونه ‏هایم
بـی‏ خیال بابـا
دیار عاشقی ها
دل نوشتـــه ‏ها
شعــرهای دیگران
خاطـــرات
پاسخ به سوالات
فرهنگی‏ اجتماعی
اعتقـادی‏ مذهبی
سیاست و مدیریت
قــرآن و زنـدگــی
انتقــــادی
مناسبت ها
حکایــــات
زنانـه هـــا
دشمن شناسی
رمان آقای سلیمان!
همراه با کتاب
بازتاب سفرهای نهادی


اطلاع از بروز شدن

 



گزارش های خبری
گفت‌وگو با خبرگزاری فارس
بخش خبری شبکه یک
روایتی متفاوت از حضور خدا
باز هم خبرگزاری فارس
خدای مریم! کمکم کن
ارتش مهد ادب است
سوم شعبان. جهرم
خبرگزاری کتاب ایران
سوال جالب دختر دانشجو
رضا امیر خانی و آقای سلیمان
فعالیت قرآنی ارتش
خبرگزاری ایکنا
چاپ چهارم آقای سلیمان
برگزیدگان قلم زرین
گزارش: جهاد دانشگاهی
گزارش: سانجه مشهد و دادپی
مصاحبه: خبرگزاری ایسنا
مصاحبه: سبک زندگی دینی
گزارش: همایش جهاد دانشگاهی
مصاحبه: وظیفه طلاب
پیشنهاد یک بلاگر
شور حسینی ـ شهرزاد


زخمه بر دل.. ناله از جان



نوشته شده در وبلاگ قبلی ... یعنی لبگزه ی بلاگفا
پنجشنبه بیست و پنجم آبان 1385 ساعت 11:10 

 

ارتباط هدف و وسیله مسأله ای بود که در ضمن صحبت هایم در فرهنگسرای دانشجو بیان کرده بودم که عبدالله رضایی گرامی در باره ی آن توضیح بیشتری خواسته و نوشته بود :


 راستی سید جان بنده یه سوال اساسی برام پیش اومده ، شما یکی از جلسات گفتین که هدف وسیله رو توجیه نمی کنه تو منطق اسلام ، بعدش یکی از جلسات دیگر دکتر در جواب یکی از دوستان گفت که خوب یا بد بودن اتفاق رو خود اتفاق معلوم می کنه ، یعنی یه اتفاقی مثل آدم کشتن بعضی موقع ها بد و مضمومه ، مثل زندگی اجتماعی خودمون ، و بعضی موقع ها هم مثل جهاد در راه خدا ، کشتن آدم ها خوبه و حتی سفارش هم شده ، بنا بر این اینجا به این نتیجه می رسیم که هدف وسیله رو توجیه می کنه دیگه نه ؟ البته و صد البته که به شر طها و شروطها ! مثلا هدف اگه رضای خدا باشه ، این وسیله آدم کشتن رو تو جنگ توجیه می کنه دیگه! ، در هر حال منتظر پاسختون می مونم!


موضوع هدف و وسیله، یکی از مباحث مهم است که از دیرباز ذهن دانشمندان  را به خود مشغول کرده است. بعضی معتقدند که هدف متعالی، در هر صورت و هر جا وسیله ی رسیدن به خود را توجیه می کند و استفاده از آن را مباح می دارد. یعنی برای رسیدن به یک خواسته ی اخلاقی استفاده از ابزارهای غیر اخلاقی اشکالی ندارد. می گویند وقتى زن و بچه ی انسان گرسنه‏اند و منتظر یک لقمه نان، ارتکاب دزدی و حتی جنایت برای سیر کردن آنان چه اشکالى دارد؟
اما قرآن، روایات و رفتار پیشوایان دینی ما  و  همینطور فطرت الهی و عقل سلیم، این سخن را یک سفسطه می دانند و معتقدند که نمی توان براى رسیدن به هدفى درست، از وسیله ای نادرست بهره برد.
مثلاً عده ای در فتنه ى طلحه و زبیر، به امام علی علیه السلام مى‏گفتند: چه اشکال دارد که براى ساکت کردن افراد سرشناس، به آن‏ها باج بدهید تا در سایه سکوت آن‏ها، بناى حکومت استحکام یابد؟
یا معتقد بودند که باید تا پایه های حکومتشان محکم می شد، معاویه را در حکومت شام ابقاء می کردند و وقتی به ثبات و استقرار رسید او را عزل می کردند تا از همان ابتدا شام از مرکزیت اسلامی جدا نشود.
اما آن حضرت زیر بار نمی رفت  زیرا بر اساس رهنمودهای دینی نمی بایست حتی برای اقامه ی حکومت عدل، بر گمراهان تکیه کند و از آنان یاری جوید. اصولاً حرکت و رفتار امامان ما بر مبنای عدالت، صداقت و راستى بود و گرنه چنانچه  لحظه‏اى به سردمداران غاصب روى خوش نشان مى‏دادند، بهترین وضعیت برایشان فراهم مى‏شد و لازم نبود این همه درگیری، رنج و سختی را تحمل کنند.
آنچه مسلم است اینکه از دیدگاه اسلام در اغلب موارد، برای رسیدن به یک هدف مشروع، وسیله نیز باید مشروع باشد چرا که تفکیک هدف و وسیله از یکدیگر دشوار است.
از طرف دیگر این موضوع،  یک قضیه ى کلى نیست که بتوان براى همه ی موارد آن حکم قاطعى  ( چه مثبت و چه منفی )  ارائه نمود و آن را در همه ی امور و موارد  سارى و جارى دانست.  زیرا دین مبین و روح حاکم بر آن هویتی را ایجاد کرده است که در صورت توجیه‏ شدن هدف به وسیله ی وسیله، چیزى از روح حاکم و هویت دینی باقى نخواهد ماند.
قانون أهم و مهم نیز از اصولى است که جایگاه ویژه ی خود را دارد. مثلاً دروغ مصلحت آمیز مجاز شمرده شده است؛ چون مسأله مهم‏ترى مثل حفظ جان و آبروی انسانی در کار است که عقل و شرع بر مهمتر بودن آن گواهى مى‏دهند. البته تشخیص اهم و مهم کارى ساده نیست بلکه نیازمند آگاهى و تسلط کامل بر معیارها و موازین دینی و روح حاکم بر احکام آن است.
بنابراین مقاصدى را که یک انسان در فرایند زندگى دنبال میکند همه یکسان نیستند، برخى از این هدف‏ها، هدف‏هاى مقدماتى، آلى و زمینه‏ساز براى نیل به هدف‏هاى بالاترند و برخى هدف نهایى و اصلی به شمار مى‏روند.
مثلاً عبادت هدف زندگى است؛ اما  از سوی دیگر همین عبادت، یک هدف مقدماتى است. به تعبیر دیگر وسیله ای است براى رسیدن به هدف برتر که عبارت از کمال انسان و شکوفا شدن استعدادهاى جان آدمى است که اوج آن رسیدن به قرب پروردگار مى‏باشد. یعنی مقامى که انسان به ذات اقدس الهى رهنمون مى‏شود و در جوار رحمت الهى استقرار مى‏یابد.
خلاصه سخن آن که هدف نهایى انسان کمال است و کمال انسان به معرفت‏الله مى‏باشد و معرفت هر شخص به میزان قرب او به خداست و تقرب با سیر الى الله ممکن است وعبادت (بندگى و سرسپردگى محض در برابر خدا) مسیر سیر الى الله است.
البته دوستان می توانند در این زمینه به کتاب های مفصل تر مراجعه کنند. سیری در سیره ی نبوی شهید مطهری نیز در این مقوله مفصل بحث کرده است.